Hoe bereid je je voor op een sollicitatiegesprek (als een superster)?

02 februari 2020

Je bent uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Geweldig nieuws! Alleen al een uitnodiging is een geweldige prestatie en een enorme blijk van waardering. Hiermee heb je tientallen anderen achter je gelaten.

Maar dan komen de kriebels…

Hoe bereid je je voor op een sollicitatiegesprek?

In dit artikel bespreken we vier concrete stappen om je voor te bereiden op je volgende sollicitatiegesprek. Maar niet een gewone voorbereiding. We vertellen je het verschil tussen de voorbereiding van een gewone sollicitant, een goede sollicitant en een superster-sollicitant.

De voorbereiding…

1. Begint met goed bureauonderzoek

De allereerste stap is om bureauonderzoek te doen naar het bedrijf.

Het begint met de realisatie dat werkgevers in principe nooit op zoek zijn naar nieuw personeel. Een openstaande vacature is een indicatie van een bedrijfseconomische behoefte. Ze zitten met een probleem dat opgelost moet worden. De persoon die ze willen aannemen, moet de oplossing vormen voor dat probleem. Ze willen meer sales genereren, besparen op productiekosten, de administratie op orde brengen of de managementstructuur op de schop nemen. Maar dit soort informatie haal je zelden uit een vacature – hiervoor moet je tussen de lijntjes kunnen lezen. En de enige manier om tussen de lijntjes te kunnen lezen, is door exact te weten waar het bedrijf mee bezig is.

Een gewone sollicitant gaat uit van eigen kracht en geloof in eigen kunnen.

Een goede sollicitant is voorbereid op vragen op basis van de vacaturetekst.

Een superster superster-sollicitant snapt door goed bureauonderzoek waar de organisatie aan werkt, wat de doelen zijn, wie de belangrijkste stakeholders zijn, wie de grootste concurrenten zijn en heeft een aantal ideeën over hoe hij/zij kan bijdragen aan het behalen van doelen van de organisatie.

Google de onderneming, google de CEO, check sociale media (van werknemers), lees rapportages die zijn uitgebracht door de organisatie en probeer alvast in te schatten hoe jij het meeste zou kunnen bijdragen om de doelen van de organisatie te realiseren.

2. Doe onderzoek naar je gesprekspartners

Zaken doen is vriendjes maken.

Dit is bij solliciteren niet anders.

Een eerste kennismakingsgesprek draait niet alleen om of je het werk goed zou kunnen doen. Het is ook een test om te kijken of je past binnen de cultuur. De wijze waarop dit wordt getest, is het voeren van zo’n eerste gesprek. Is er sprake van een klik?

Een gewone sollicitant gaat, zoals bij tip #1, doorgaans uit van eigen kracht.

Een goede sollicitant zorgt ervoor dat hij ruim op tijd is (maar niet meer dan 10 minuten), er al uitziet alsof hij zo aan de slag zou kunnen (afgestemd op de dresscode) en onthoud de namen van zijn gesprekspartners. Een superster-sollicitant gaat een stap verder.

Een superster-sollicitant onderzoekt de achtergrond van de gesprekspartners, kijkt wat hun precieze rol is binnen de organisatie, waar ze hiervoor gewerkt hebben en wat (en waar) ze hebben gestudeerd. Hoe meer je gemeen hebt met elkaar, des te soepeler het gesprek zal verlopen en des te meer er een gevoel ontstaat dat je een klik hebt.

Mensen die een klik hebben, hebben het gevoel op dezelfde golflengte te zitten. Ze denken, doen en reageren op gelijksoortige manieren. Het is een stukje herkenning van jezelf in de ander en zorgt voor open communicatie. Dit wetende, gaat een superster-sollicitant gaat een superster-sollicitant van tevoren actief opzoek naar de zaken die de klik kunnen faciliteren.

Kijk of er iets in hun achtergrond is dat je oprecht interesseert of indrukwekkend vindt en breng dit casual ter sprake. Bijvoorbeeld door middel van een compliment over de carrièreprogressie (‘Ik zag dat je hiervoor werkte bij X en Y. Heel indrukwekkend hoe snel het is gegaan in je carrière’) of hoe gaaf het is dat de ander gestudeerd heeft in het buitenland (‘Ik zag dat je in Manhattan hebt gestudeerd. Heel gaaf. Hoe was het studentenleven daar?’).

De superster-sollicitant weet dat het gevoel waar hij zijn gesprekspartners mee achterlaat het vrijwel altijd wint van de ratio.

3. Bestudeer en inventariseer je cv en sollicitatiebrief

Het spreekt eigenlijk voor zich dat je, wanneer je op gesprek gaat, exact weet wat er in je curriculum vitae en sollicitatiebrief staat.

Toch kunnen we je uit ervaring vertellen dat dit voor de doorsnee sollicitant niet het geval is. Niet uit onwil. Maar gewoon omdat de doorsnee sollicitant niet te veel wil voorbereiden in het kader van ‘gewoon jezelf zijn’ – een denkfout waar we het niet mee eens zijn.

Waar de gewone sollicitant vooral een globaal idee heeft wat er in de sollicitatie vermeld staat, weet een goede sollicitant precies wat er in de brief stond. Ook weet je als goede sollicitant precies wat er in je curriculum vitae staat, is alles geschreven in foutloos Nederlands en kan je de benoemde details dromen.

Maar de superster gaat nog een stapje verder.

De superster-sollicitant weet niet alleen exact wat er in de brief en het curriculum vitae staat, maar heeft ook een persoonlijke anekdote klaarliggen voor elke bullet en highlight in het curriculum vitae.

De superster weet namelijk dat een sollicitatiegesprek vaak gekaderd wordt rondom de informatie die bekend is bij de gesprekspartner: je sollicitatiedocumenten. Hij of zij weet dat 80% van de vragen en gespreksonderwerpen die aan bod gaan komen, te voorspellen zijn op basis van je vooronderzoek naar het bedrijf (tip #1), de achtergrond van je gesprekspartner (tip #2), de vacaturetekst en de informatie die je hen aanlevert middels je curriculum vitae en brief.

Zorg er dus voor dat je voor elke bullet, functie en opleiding die je hebt staan in je curriculum vitae, een of twee korte anekdotes en verhalen hebt klaarliggen van 60-90 seconden. Hetzelfde geldt voor de brief. Zorg dat je voor elk stukje informatie die je benoemt in je brief, een korte anekdote kunt vertellen die niet al genoemd staat in de sollicitatiebrief zelf.

4. Bereid zelf een aantal uitstekende vragen voor

De gemiddelde sollicitant ziet een sollicitatiegesprek als een vraag-en-antwoord sessie waarin je het vuur aan de schenen wordt gelegd. Het draait er voor hen vooral om dat ze geen grote fouten maken.

Een goede sollicitant gaat een stapje verder.

Een goede sollicitant is voorbereid op de meestgestelde sollicitatievragen en weet dat het verstandig is om ook zelf vragen te stellen tijdens het sollicitatiegesprek. Een superster-sollicitant gaat weer een stapje verder en kijkt naar zowel de kwaliteit van de vragen als de vorm waarin de vragen worden gesteld.

Waar de superster-sollicitant zich in onderscheidt van de goede sollicitant, is het voeren van een dialoog (niet een spel van vraag-en-antwoord).

Uiteindelijk is een sollicitatie niets meer dan een verkapte test om te kijken of je een van hen zou kunnen zijn. Dat betekent dat je tijdens je sollicitatiegesprek wil communiceren op eenzelfde manier als dat je zou doen op het moment dat je collega’s bent.

Door een gesprek te behandelen als een vraag-en-antwoord sessie, ontstaat er een zekere afstand. Zelfs wanneer je alle juiste antwoorden geeft, voelt het voor je gesprekspartner (en voor jou) nog steeds onnatuurlijk. Focus je daarom in een gesprek niet zo zeer op het geven van de juiste antwoorden maar vooral op het voeren van een interessante dialoog. Dat wil zeggen: geef niet alleen antwoorden op vragen maar gebruik voorbeelden, anekdotes en verhalen om kleur te geven aan het gesprek. Vertel wat je voelde toen iets gebeurde en wat je ervan hebt geleerd.

In dezelfde gedachte is het zaak om niet zomaar vragen te stellen ‘om het vragen stellen’ aangezien hierdoor geen natuurlijk dialoog ontstaat. Een goede sollicitant stelt goede vragen om te laten zien dat hij zij vooronderzoek heeft gedaan en moeite heeft gestopt in het proces. Maar elke hiring manager en recruiter herkent het direct wanneer je vragen stelt omdat je denkt dat het zo hoort. Een superster-sollicitant vliegt wat dat betreft juist onder de radar door vragen te stellen waarin hij/zij oprecht in is geïnteresseerd op basis van het gesprek.

Vragen stellen om het vragen stellen komt onnatuurlijk over. En zoals eerder gezegd draait het in een sollicitatiegesprek uiteindelijk om het gevoel waar je je gesprekspartners mee achterlaat. Een superster-sollicitant bereid dan ook 2-3 uitstekende (diepte) vragen voor waaruit oprechte interesse blijkt en is altijd op zoek naar interessante aanknopingspunten in het gesprek om op in te springen. Dat is hoe je een leuk gesprek faciliteert.

De ideale voorbereiding op je volgende sollicitatiegesprek

Heb je binnenkort een sollicitatiegesprek?

Een goede voorbereiding kan je gesprek maken of breken. Om je hierbij te helpen, hebben we de module voorbereiding op het 1e sollicitatiegesprek ontwikkeld. In deze cursus leer je stap-voor-stap hoe je jezelf onweerstaanbaar presenteert, een onuitwisbare indruk maakt en gesprekken omzet in contractaanbiedingen.